Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy pracownika, zatrudnionego na pół etatu

Na wstępie zaznaczyć należy, iż pracownik, zatrudniony na mniej niż pełnym etacie, nadal jest „pełnoprawnym” pracownikiem, co oznacza, iż posiada dokładnie te same prawa i obowiązki, jak pracownicy pełnoetatowi. W tym zakresie nie może on być w jakikolwiek sposób dyskryminowany. Kodeks pracy w art. 11(3) wprost stanowi, iż jakakolwiek dyskryminacja, w tym ze względu na zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy, jest niedopuszczalna. A skoro tak, to i pracownikowi, zatrudnionemu na pół etatu przysługuje – pod warunkiem wystąpienia określonych przesłane – także i ekwiwalent za urlop wypoczynkowy.

Ekwiwalent za urlop dla pracownika na pół etatu

Stosownie do art. 171 §1 kodeksu pracy w przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny. Oznacza to, że ekwiwalent za urlop należy się wyłącznie przy zakończeniu stosunku pracy – nie ma możliwości, aby ekwiwalent za urlop wypłacić w sytuacji, gdy pracownik nadal pozostaje w zatrudnieniu, np. w przypadku, gdy nie zdążył on w terminie do 30 września wykorzystać urlopu zaległego.

Jedna uwaga – ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, podobnie jak i samego urlopu wypoczynkowego, pracownik nie może się zrzec. Jeśli na dzień rozwiązania stosunku pracy pracownik posiada jeszcze określoną ilość dni (godzin) urlopu wypoczynkowego, z którego nie zdążył skorzystać wobec zakończenia zatrudnienia, pracodawca MUSI wypłacić za ten urlop odpowiedni ekwiwalent.

Sam sposób liczenia ekwiwalentu szczegółowo określa tzw. rozporządzenie urlopowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Nie wdając się teraz w szczegóły zawartych w rozporządzeniu przepisów – ekwiwalent za urlop nalicza się podobnie, jak wynagrodzenie urlopowe, z tym, że do jego liczenia wykorzystuje się tzw. współczynnik ekwiwalentowy. Ten współczynnik to nic innego, jak średnia ilość dni roboczych w miesiącu w danym roku kalendarzowym. Wartość współczynnika ekwiwalentowego zmienia się zatem z roku na rok, obecnie, w 2018 roku, współczynnik ekwiwalentowy dla pełnego etatu zatrudnienia wynosi 20,92 i dla mniej niż pełnego etatu liczony jest proporcjonalnie, a więc dla połowy etatu będzie to 10,46, dla 3/4 etatu będzie to 15,69, dla 1/4 etatu będzie to 5,23 itd.

Przy liczeniu ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy należy pamiętać, iż jeden przeliczeniowy dzień urlopu wypoczynkowego to zawsze 8 godzin. Proporcjonalnie do wymiaru etatu ustala się natomiast należny pracownikowi za dany rok urlop. Jeśli na pełnym etacie pracownik ma prawo do 20 albo 26 dni urlopu, to już na pół etatu będzie to odpowiednio 10 albo 13 dni itd. Z kolei w przypadku pracowników niepełnoetatowych, którzy mogą pracować przecież różną ilość godzin dziennie, urlop wypoczynkowy przelicza się na godziny, a więc pracownik na pół etatu ma za rok kalendarzowy prawo do 80 albo 104 godzin urlopu.

Sam ekwiwalent za urlop wypoczynkowy liczy się w ten sposób, że składniki zmienne wynagrodzenia, należne w miesiącu nabycia prawa do ekwiwalentu, sumuje się, a następnie dzieli przez współczynnik ekwiwalentowy (dla danego wymiaru etatu). Tak otrzymany wynik dzieli się przez 8, otrzymując wartość jednej godziny ekwiwalentowej. Następnie wartość tej godziny ekwiwalentowej mnoży się przez liczbę godzin urlopu wypoczynkowego, za który należy wypłacić ten ekwiwalent. Jeśli natomiast pracownik ma również zmienne składniki wynagrodzeń – premie, prowizje, nadgodziny, dodatek za pracę w porze nocnej itp., to najpierw ustala się ich średnią z trzech miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, otrzymany wynik dzieli się przez współczynnik ekwiwalentowy, ten z kolei wynik dzieli się przez 8 i otrzymaną wartość godziny ekwiwalentowej od składników zmiennych dodaje się do wartości godziny ekwiwalentowej od składników stałych, a następnie zsumowaną wartość mnoży przez liczbę godzin niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego. Pokażmy to na konkretnym przykładzie.

Przykład liczenia ekwiwalentu za urlop dla pracownika na pół etatu

Pracownik został zatrudniony z dniem 1 września 2017 roku, na pół etatu, z pensją zasadniczą w kwocie 1500 zł oraz premiami regulaminowymi, których wysokość jest różna w różnych miesiącach. W dniu 30 czerwca 2018 z pracownikiem rozwiązano stosunek pracy za porozumieniem stron. W tym też dniu nabył on prawo do ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, który należy mu wypłacić. Pracownik ma 48 godzin niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego. Pensja w zakładzie pracy wypłaca jest ostatniego dnia miesiąca. W miesiącach marzec, kwiecień i maj 2018 pracownik otrzymał premie w wysokości odpowiednio 320, 410 i 500 zł, a dodatkowo w miesiącu kwietniu otrzymał 19 zł tytułem pracy w porze nocnej. Dla pracownika przyjmujemy współczynnik ekwiwalentowy 10,46, gdyż pracuje na pół etatu.

Ustalamy wartość godziny ekwiwalentowej od składników stałych:

1500 zł / 10,46 = 143,40 zł

143,40 zł / 8 = 17,93 zł

Teraz wartość godziny ekwiwalentowej od składników zmiennych:

320+410+500+19 / 3 = 416,33 zł

416,33 zł / 10,46 = 39,80 zł

39,80 zł / 8 = 4,96 zł

Łączna wartość godziny ekwiwalentowej: 17,93+4,96 = 22,89 zł

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop wyniesie zatem: 22,89*48 = 1098,72 zł

Jak widzisz, ekwiwalent za urlop dla pracownika, zatrudnionego na pół etatu liczy się analogiczne jak dla pełnoetatowca, należy jedynie pamiętać o tym, aby przyjąć proporcjonalnie pomniejszony współczynnik ekwiwalentowy.