Urlop okolicznościowy na śmierć i pogrzeb prababci – czy się należy?

Urlop okolicznościowy to potoczne pojęcie zwolnienia od pracy, jakiego pracodawca musi udzielić pracownikowi z powodu zaistnienia okoliczności – pewnej szczególnej sytuacji życiowej. Katalog tych zwolnień od pracy znajduje się w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15.05.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy.

Jedną z okoliczności, będących podstawą do udzielenia pracownikowi urlopu okolicznościowego jest śmierć najbliższego członka rodziny. Od razu należy zaznaczyć, że urlop okolicznościowy to świadczenie, należne wyłącznie pracownikom, a więc osobom zatrudnionym w stosunku pracy. Nie należy się zatem urlop okolicznościowy zleceniobiorcy – on pozostaje zatrudniony w stosunku cywilnoprawnym, a nie w stosunku pracy.

Urlop okolicznościowy na śmierć i pogrzeb prababci

Stosownie do §4 powołanego rozporządzenia pracodawca ma obowiązek zwolnić pracownika od pracy, jeśli obowiązek ten wynika z kodeksu pracy, z przepisów wykonawczych do kodeksu pracy albo innych przepisów prawa. No i jednym z takich przepisów prawa jest §15 powołanego rozporządzenia.

Zgodnie z tym przepisem Pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący 2 dni – w razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy lub 1 dzień – w razie ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.

W katalogu osób najbliższych, powołanych w tym przepisie, nie ma prababci, co oznacza, że co do zasady urlop okolicznościowy na śmierć i pogrzeb prababci nie należy się. Należy jednak zwrócić uwagę – przepis wymienia wyraźnie możliwości udzielenia urlopu okolicznościowego na śmierć i pogrzeb osoby innej niż małżonek, dziecko, ojciec, matka, ojczym czy macocha, siostra, brat, teściowa, teść babka, dziadek czy inna osoba pozostająca na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.

A zatem jeśli prababcia pozostawała na utrzymaniu pracownika czy pod jego bezpośrednią opieką, to po jej śmierci przysługuje pracownikowi urlop okolicznościowy na śmierć i pogrzeb prababci. Wymiar tego urlopu okolicznościowego na śmierć i pogrzeb prababci wyniesie 1 dzień. Nie musi to być dzień pogrzebu.

Przepisy rozporządzenia nie wskazują, w jakiej konkretnie dacie w powiązaniu z daną okolicznością pracownik ma skorzystać z urlopu okolicznościowego. Jeśli urlop okolicznościowy na śmierć prababci przysługuje pracownikowi, bo prababcia pozostawała na utrzymaniu czy pod opieką pracownika, to pracownik może ten dzień zwolnienia od pracy wykorzystać nie tylko w celu udziału w uroczystości pogrzebowej, ale wcześniej albo później – byle wiązało się to z okolicznością. W szczególności pracownik może wykorzystać ten urlop okolicznościowy na śmierć i pogrzeb prababci wykorzystać w celu załatwienia spraw spadkowych, administracyjnych itp.

Może się zdarzyć sytuacja, że pogrzeb prababci będzie miał miejsce w dniu, który dla pracownika i tak jest dniem wolnym od pracy. Nie oznacza to automatycznie, że urlop okolicznościowy na śmierć i pogrzeb prababci nie należy się. Pracownik może z tego urlopu okolicznościowego skorzystać przed pogrzebem, czy po nim i nie ma tu wskazanego związku czasowego czy granic czasowych. Termin ten powinien być jednak odpowiednio bliski, aby można było faktycznie wykazać bezpośredni związek między urlopem okolicznościowym a śmiercią czy pogrzebem prababci.

Urlop okolicznościowy na śmierć i pogrzeb prababci – kiedy przepada

Urlop okolicznościowy na śmierć i pogrzeb prababci przepada, jeśli pracownik nie może z niego skorzystać, bo w dacie zaistnienia okoliczności czy w bezpośrednim związku czasowym z nią jest nieobecny w pracy z innych przyczyn – przebywa na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim, wychowawczym itp. Pracownik nie ma roszczenia o udzielenie tego urlopu okolicznościowego po powrocie z np. urlopu bezpłatnego czy wychowawczego twierdząc, że wcześniej nie mógł z niego skorzystać, bo był nieobecny w pracy z innego powodu.

Gdyby okazało się, że pracownik chce wykorzystać urlop okolicznościowy na śmierć i pogrzeb prababci po dłuższym upływie czasu, musi wykazać związek czasowy – musi udowodnić, że dopiero np. w danym momencie możliwe jest załatwienie spraw administracyjnych, wszczętych w związku ze śmiercią prababci.

Należy pamiętać, że niewykorzystany urlop okolicznościowy po prostu przepada. Pracownik nie ma roszczenia o wypłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop okolicznościowy. Ekwiwalent za urlop wypłaca się wyłącznie w związku z rozwiązaniem stosunku pracy, jeśli na ten dzień pracownikowi pozostała pula niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego.

Więcej o urlopach okolicznościowych i nie tylko w naszym szkoleniu: Kurs kadry online z zaświadczeniem MEN. O czasie pracy z kolei w naszej nowości: czas pracy szkolenie online. Zapraszamy również do zapoznania się z naszą pełną ofertą szkoleniową: kursy online z zaświadczeniem MEN oraz wideoszkolenia online z zaświadczeniem MEN.