Jak ustalić okres wypowiedzenia umowy o pracę?

Wypowiedzenie umowy o pracę jest jednym ze sposobów rozwiązania stosunku pracy. Zgodnie z art. 30 §1 ust. 2 kodeksu pracy umowa o pracę rozwiązuje się przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem). Sama długość okresu wypowiedzenia uzależniona jest od kilku czynników – rodzaju zawartej umowy o pracę czy stażu pracy pracownika u danego pracodawcy, z uwzględnieniem poprzednich, zakończonych już okresów zatrudnienia.

W przypadku umowy o pracę, zawartej na okres próbny długość okresu wypowiedzenia zależy od tego, na jak długo zawarto umowę, z kolei w przypadku umowy o pracę na czas określony i na czas nieokreślony długość okresu wypowiedzenia zależy od stażu pracy u danego pracodawcy. Umowa o pracę na zastępstwo jest szczególnym rodzajem umowy na czas określony, mają więc do niej zastosowanie te same okresy wypowiedzenia.

Jak ustalić okres wypowiedzenia dla danej umowy o pracę?

Jeśli pracodawca czy pracownik chcą wypowiedzieć umowę o pracę, należy ustalić prawidłowy okres wypowiedzenia, mający zastosowanie w tej konkretnej sytuacji. Co więcej, ważne jest nie tylko ustalenie, jak długi ma być ten okres wypowiedzenia i kiedy umowa się rozwiąże, ale również kiedy ten okres wypowiedzenia rozpoczyna swój bieg. Dlaczego to takie ważne?

Wyprzedzając nieco – jeśli okres wypowiedzenia wynosi np. 1 miesiąc i zgodnie z art. 30 §2(1) ma się on zakończyć w ostatnim dniu miesiąca, to powstaje pytanie – kiedy on się zaczyna? Czy okres wypowiedzenia rozpoczyna swój bieg już w chwili wręczenia wypowiedzenia, czy dopiero od 1 dnia następnego miesiąca – skoro jest miesięczny, to musi trwać miesiąc, a nie miesiąc i jeszcze ileś dni.

Jak ustalić okres wypowiedzenia umowy o pracę? Długość okresu wypowiedzenia umowy o pracę, zawartej na czas określony, została wskazana w przepisie art. 34 kodeksu pracy i wynosi ona:

1) 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni;

2) 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie;

3) 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.

Z kolei w przypadku umowy o pracę na czas określony (w tym zastępstwo) i na czas nieokreślony długość okresu wypowiedzenia została wskazana w przepisie art. 36 §1 kodeksu pracy i wynosi ona:

1) 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;

2) 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;

3) 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Przy czym do stażu pracy, od którego zależy długość okresu wypowiedzenia zalicza się nie tylko czas trwania ostatniej umowy – tej wypowiadanej, ale również poprzednie zakończone okresy wypowiedzenia. Przykładowo jeśli pracownik został zatrudniony w dniu 1 października 2019 roku na okres próbny, następnie od 1 stycznia 2020 na czas określony, a w dniu 15 maja dochodzi do wypowiedzenia tej umowy, to aby ustalić obowiązujący okres wypowiedzenia należy uwzględnić staż pracy nie od 1 stycznia 2020 (czyli od dnia zawarta wypowiadanej właśnie umowy), ale od 1 października 2019. Nie ma znaczenia, czy między kolejnymi umowami o pracę były przerwy w zatrudnieniu – do ustalenia okresu wypowiedzenia sumuje się okresy trwania zatrudnienia, bez przerw między nimi.

Przepisy kodeksu pracy wskazują, kiedy kończy się okres wypowiedzenia. Ten liczony w tygodniach kończy się zawsze w sobotę, z kolei ten liczony w miesiącach kończy się ostatniego dnia miesiąca. W praktyce oznacza to, że umowa o pracę wypowiedziana w dniu 12 maja (wtorek), jeśli obowiązuje dla niej dwutygodniowy okres wypowiedzenia, rozwiąże się 30 maja w sobotę. Podobnie gdyby okres wypowiedzenia był miesięczny, to ta umowa rozwiąże się z dniem 30 czerwca.

Nie ma znaczenia, w jakim dniu tygodnia czy miesiąca złożone zostanie wypowiedzenie – okresy wypowiedzenia liczone w tygodniach kończą się w soboty, a te liczone w miesiącach kończą się ostatniego dnia miesiąca. Przy miesięcznym okresie wypowiedzenia umowa o pracę, wypowiedziana np. 1 lipca i tak rozwiąże się dopiero 31 sierpnia, w praktyce zatem pracownik, którego obowiązuje miesięczny okres wypowiedzenia i tak pozostaje w zatrudnieniu jeszcze dwa miesiące – lipiec i sierpień.

Oczywiście po dokonaniu wypowiedzenia strony mogą niejako skrócić jego okres, czyli ustalić datę, w jakiej umowa rozwiąże się. Pozwalana na to przepis art. 36 §6 kodeksu pracy, zgodnie z którym strony mogą po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę przez jedną z nich ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy; ustalenie takie nie zmienia trybu rozwiązania umowy o pracę.

Przykładowo pracownik wypowiedział umowę w dniu 15 maja. Obowiązuje go trzymiesięczny okres wypowiedzenia, co oznacza, że umowa rozwiąże się dopiero 31 sierpnia. W międzyczasie jednak pracownik znalazł nowe zatrudnienie i chciałby porozumieć się z pracodawcą co do wcześniejszego „odejścia” z pracy. W dniu 23 maja pracownik zaproponował pracodawcy, aby nie czekać do upływu okresu wypowiedzenia, czyli do dnia 31 sierpnia, ale aby stosunek pracy rozwiązać w dniu 30 czerwca.

Pracodawca wyraził zgodę – umowa o pracę rozwiązała się w dniu 30 czerwca. W świadectwie pracy natomiast jako tryb rozwiązania umowy wskazuje się art. 30 §1 ust. 2 – rozwiązanie za wypowiedzeniem, a nie art. 30 §1 ust. 1 – na mocy porozumienia stron, gdyż to wcześniej złożone przez pracownika wypowiedzenie było skuteczne – swój bieg rozpoczął okres wypowiedzenia, a jedynie porozumieniem ustalono wcześniejszą datę rozwiązania umowy.

Kiedy zaczyna się okres wypowiedzenia? Od dnia jego złożenia czy od 1 dnia miesiąca?

Jak ustalić okres wypowiedzenia umowy o pracę? Kiedy on się zaczyna i kończy? Kodeks pracy wskazuje, kiedy okresy wypowiedzenia się kończą. Nie wskazuje natomiast, kiedy zaczyna się okres wypowiedzenia. Jeszcze jakiś czas temu najpopularniejszy w praktyce był pogląd, że skoro okres wypowiedzenia jest np. miesięczny, to on musi trwać dokładnie miesiąc, czyli jeśli ma się zakończyć np. 31 maja, to musi rozpocząć się 1 maja, a nie np. 15 kwietnia, kiedy to umowa została wypowiedziana. Obecnie jednak coraz powszechniej funkcjonuje przekonanie, że okres wypowiedzenia zaczyna się nie od 1 dnia miesiąca czy od soboty, ale od chwili jego wręczenia.

Powyższe jest bardzo istotne, choćby ze względu na to, że w pewnych sytuacjach w okresie wypowiedzenia pracownikowi przysługuje zwolnienie od pracy na poszukiwanie pracy. No więc jeśli pracownik chciałby z tego zwolnienia skorzystać, obowiązuje go miesięczny okres wypowiedzenia, a pracodawca wypowiedział mu umowę w dniu 13 lipca, to czy już od 13 lipca pracownik może z tego uprawnienia – urlopu na poszukiwanie pracy skorzystać? Czy musi czekać do 1 sierpnia, kiedy to rozpocznie swój bieg miesiąc – bo tyle trwa okres wypowiedzenia?

W praktyce przyjąć należy, że okres wypowiedzenia rozpoczyna swój bieg nie od niedzieli czy początku miesiąca, ale od chwili jego złożenia. To istotne również z punktu widzenia pracodawcy, które pracownikowi, znajdującemu się w okresie wypowiedzenia, może polecić wykorzystanie zaległego urlopu wypoczynkowego.

Należy również dodać, że wypowiedzenie umowy o pracę staje się skuteczne z chwilą doręczenia go drugiej stronie w taki sposób, aby ta mogła zapoznać się z jego treścią. Jeśli pracownik przychodzi do przełożonego i szefa mu wypowiedzenie, to w tym momencie szef ma możliwość zapoznania się z jego treścią, a więc od tego momentu swój bieg rozpoczyna okres wypowiedzenia.

To ważne, szczególnie w przypadku, kiedy wypowiedzenie umowy o pracę wręczane jest nie osobiście, ale za pośrednictwem poczty. Przykładowo – kadrowa w dniu 28 czerwca przygotowała dokument wypowiedzenia i wysłała go pracownikowi listem poleconym. Pracownik odebrał korespondencję w dniu 3 lipca. W tym dniu wypowiedzenie uznawane jest za doręczone, bo w tym dniu pracownik miał możliwość zapoznania się z jego treścią. A jeśli obowiązuje go miesięczny okres wypowiedzenia, to umowa zakończy się w dniu 31 sierpnia. Tego miesięcznego okresu wypowiedzenia nie liczymy od dnia sporządzenia wypowiedzenia, ale od dnia doręczenia drugiej stronie umowy o pracę w taki sposób, aby miała możliwość zapoznania się z jego treścią.

Jak ustalić okres wypowiedzenia umowy o pracę? Połowa okresu wypowiedzenia przy wypowiedzeniu zmieniającym

Sposób liczenia okresów wypowiedzenia ma również znaczenie dla wypowiedzenia zmieniającego. Jeśli pracodawca wręcza pracownikowi wypowiedzenie zmieniające, to pracownik ma połowę okresu wypowiedzenia, aby się określić, czy przyjmuje nowe warunki, czy nie. W wypowiedzeniu zmieniającym pracodawca powinien wskazać te datę, kiedy mija połowa okresu wypowiedzenia.

Jak ustalić okres wypowiedzenia i jego połowę? Jeśli okres wypowiedzenia jest dwutygodniowy, to pracownik ma tydzień na poinformowanie pracodawcy, czy przyjmuje nowe warunki pracy, czy nie. Ten tydzień należy liczyć od dnia wręczenia wypowiedzenia zmieniającego. Podobnie, jeśli pracownika obowiązuje trzymiesięczny okres wypowiedzenia, to jego połowa liczona jest od dnia wręczenia wypowiedzenia, a nie od 1 dnia następnego miesiąca.

Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał, iż okresy wypowiedzenia nie mają charakterów sztywnych. Jeśli okres wypowiedzenia jest miesięczny, to nie wynosi on dokładnie miesiąc, liczony od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca. W przypadku wypowiedzenia zmieniającego połowę okresu wypowiedzenia nie ustala się tak, że cały okres wypowiedzenia dzieli przez 2. Chodzi o to, że np. wypowiedzenie złożone w dniu 21 maja, jeśli pracownika ze względu na staż pracy obowiązuje trzymiesięczny okres wypowiedzenia, zakończy się 31 sierpnia, a więc de facto ten okres wypowiedzenia potrwa 3 miesiące i kilka dni.

Przykładowo: pracownika obowiązuje dwutygodniowy okres wypowiedzenia. W dniu 5 maja 2020 roku pracodawca wręczył mu wypowiedzenie zmieniające. Dwutygodniowy okres wypowiedzenia zakończy swój bieg w sobotę 23 maja, czyli 18 dni po wręczeniu wypowiedzenia zmieniającego, a więc pracownik ma połowę okresu wypowiedzenia, czyli 9 dni, a nie tydzień, na poinformowanie pracodawcy o swojej decyzji.

Inny przykład: pracownika obowiązuje trzymiesięczny okres wypowiedzenia. Wypowiedzenie zmieniające pracodawca wręczył mu w dniu 16 maja. Okres wypowiedzenia zakończyłby swój bieg w dniu 31 sierpnia, a więc po 108 dniach (maj 16 dni, czerwiec 30 dni, lipiec 31 dni i sierpień 31 dni). A więc pracownik od dnia wręczenia mu wypowiedzenia zmieniającego ma 54 dni na poinformowanie swojego pracodawcy o tym, czy akceptuje nowe warunki zatrudnienia, czy nie.

Nadmienić należy, że jeśli pracownik nie zaakceptuje nowych warunków zatrudnienia, to umowa rozwiąże się z upływem okresu wypowiedzenia. Milczenie pracownika oznacza zgodę na nowe warunki zatrudnienia.

Więcej o wypowiedzeniu na naszym drugim blogu: wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony