Wynagrodzenie chorobowe – kiedy i komu przysługuje i jak się liczy wynagrodzenie chorobowe – krótkie omówienie

Stosownie do przepisu art. 92 §1 kodeksu pracy za czas niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, za pierwsze 33 dni choroby w roku (albo 14, jeśli pracownik ukończył już 50 rok życia) pracownikowi przysługuje wynagrodzenie chorobowe. Wynagrodzenie chorobowe jest wypłacane ze środków pracodawcy (w przeciwieństwie do zasiłku chorobowego, który jest wypłacany ze środków ZUS – nawet, jeśli płatnikiem zasiłku jest pracodawca, a nie bezpośrednio ZUS, to o kwotę wypłaconych zasiłków pracodawca pomniejsza przelew składek do ZUS za zakład pracy). Od razu należy jednak zwrócić uwagę na kilka elementów. Przede wszystkim te 33 albo 14 dni nie muszą być w ciągłości. Sumuje się po prostu wszystkie dni zwolnienia lekarskiego od początku roku, niezależnie od przerw między zwolnieniami lekarskimi, z uwzględnieniem weekendów (zwolnienie lekarskie może obejmować weekendy, święta ustawowo wolne od pracy, dni wolne grafikowo itp.). Jak się liczy to wynagrodzenie chorobowe powiemy za chwilę, póki co trochę zagadnień teoretycznych, niezbędnych do omówienia wynagrodzenia chorobowego.

Wynagrodzenie chorobowe – komu przysługuje

Wynagrodzenie chorobowe jest świadczeniem ściśle powiązanym ze stosunkiem pracy. Przysługuje ono wyłącznie pracownikom, a więc osobom zatrudnionym w stosunku pracy. Wynagrodzenie chorobowe nie przysługuje zleceniobiorcom, wykonawcom dzieła itp. Zleceniobiorca, jeśli podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, co do zasady ma prawo do zasiłku chorobowego, od pierwszego dnia niezdolności do pracy (pod warunkiem, że nie obowiązuje go tzw. okres wyczekiwania).

Co ważne, te 33 (albo 14) dni zwolnienia lekarskiego z prawem do wynagrodzenia chorobowego przysługują pracownikowi za cały rok kalendarzowy bez względu na to, czy po drodze w trakcie tego roku zmienił pracodawcę. Informacja o ilości dni, za jakie w danym roku poprzedni pracodawca wypłacił wynagrodzenie chorobowe znajduje się w świadectwie pracy. Przykładowo, jeśli w firmie X pracownik chorował łącznie 12 dni, za które otrzymał wynagrodzenie chorobowe, to po zatrudnieniu w tym samym roku kalendarzowym w firmie Y za czas ewentualnego zwolnienia lekarskiego otrzyma wynagrodzenie chorobowe za 21 dni, a od 34 dnia zwolnienia w tym roku „wpadnie” w zasiłek chorobowy, finansowany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Załóżmy, że w marcu pracownik (w wieku 40 lat) chorował 12 dni. Było to zwykłe zwolnienie lekarskie, a niezdolność do pracy nie była spowodowana wypadkiem przy pracy. Następnie chorował cały lipiec. Za lipiec otrzyma on zatem wynagrodzenie chorobowe za okres od 1 do 21 lipca, a od 22 lipca do 31 lipca nabywa prawo do zasiłku chorobowego. To wynagrodzenie chorobowe nalicza i wypłaca pracodawca.

Jak się liczy wynagrodzenie chorobowe?

Wynagrodzenie chorobowe liczy się od tzw. podstawy. Zgodnie z przepisem art. 36 ustawy zasiłkowej podstawą do wynagrodzenia chorobowego jest średnie wynagrodzenie pracownika z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia choroby. Jeśli pracownik pozostaje w zatrudnieniu krócej niż 12 miesięcy, podstawą jest średnie wynagrodzenie z pełnych miesięcy zatrudnienia. Do podstawy wynagrodzenia chorobowego nie wlicza się tych składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego wynagrodzenia chorobowego (np. dodatku stażowego). Nie wlicza się również tych składników, od których nie jest naliczana składka chorobowa.

Ustalając prawo do wynagrodzenia chorobowego pracownika należy mieć na względzie tzw. okres wyczekiwania. Co do zasady pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Okres wyczekiwania nie ma zastosowania do pracownika, który w ciągu 30 dni po rozwiązaniu stosunku pracy w poprzednim zakładzie podjął pracę w nowym, który podjął pracę w ciągu 90 dni od ukończenia studiów, a także jeśli posiada on co najmniej 10-letni okres ubezpieczenia chorobowego (przepracował w życiu co najmniej 10 lat).

Przykładowo pracownik został zatrudniony w dniu 1 lipca. Jest to jego pierwsza praca w życiu. Studia ukończył w czerwcu zeszłego roku i od tego czasu nigdzie nie pracował. W dniu 12 lipca pracownik rozchorował się i pozostawał na zwolnieniu lekarskim do 21 lipca. Za okres choroby nie otrzyma on żadnego świadczenia, bowiem w jego przypadku nie minął jeszcze tzw. okres wyczekiwania – 30 dni nieprzerwanego obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego. Jednocześnie ten okres 12 dni zwolnienia lekarskiego jest okresem ubezpieczenia, a więc wlicza się do okresu wyczekiwania.

Wróćmy do naliczania wynagrodzenia chorobowego. Należy zaznaczyć, że co do zasady wynagrodzenie chorobowe wynosi 80% podstawy. Jeśli zwolnienie lekarskie przypada w okresie ciąży, zostało spowodowane wypadkiem w drodze do i z pracy czy z powodu oddania organów do przeszczepu, wynagrodzenie chorobowe wynosi 100% podstawy.

Przykład: pracownik został zatrudniony z dniem 1 lutego, z wynagrodzeniem w kwocie 3000 zł brutto. Od 1 lipca jego wynagrodzenie wynosi 3100 zł brutto. We wrześniu pracownik rozchorował się i pozostawał na zwolnieniu lekarskim od 10 do 21 września (łącznie 12 dni). Co mu się należy za wrzesień?

Najpierw ustalamy wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca. Robi się to tak:

3100 zł (pensja za cały miesiąc) – 3100 zł / 30 (zawsze, niezależnie od tego, ile miesiąc ma dni) * 12 (dni choroby = 1860 zł

Teraz podstawa brutto wynagrodzenia chorobowego (średnia z miesięcy od lutego do sierpnia): (5 * 3000 + 2 * 3100) / 7 = 3028,57 zł

Teraz ustalamy tzw. podstawę netto: 3028,57 – 13,71% z 3028,57 = 2613,35 zł

Teraz czas na wynagrodzenie chorobowe: 2613,35 / 30 * 80% * 12 = 836,27 zł

Mamy więc wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca oraz wynagrodzenie chorobowe. Podane kwoty są kwotami brutto. Jak zrobić z tego netto – już niebawem, w jednym z kolejnych artykułów.

Na zakończenie należy jeszcze podkreślić, iż jeśli niezdolność do pracy spowodowana jest wypadkiem w drodze do czy z pracy, to nie obowiązuje okres wyczekiwania, a samo wynagrodzenie chorobowe wyniesie 100% podstawy.

Może się zdarzyć sytuacja, w której pracownik będzie na zwolnieniu lekarskim na przełomie roku. Wówczas wszystko zależy od tego, co mu się należy ostatniego dnia roku. Jeśli w dniu 31 grudnia przebywa na zwolnieniu lekarskim z prawem do wynagrodzenia chorobowego, od 1 stycznia liczymy od nowa 33 (albo 14) dni z prawem do wynagrodzenia chorobowego. Z kolei jeśli 31 grudnia przebywa on na zwolnieniu lekarskim z prawem do zasiłku chorobowego, to od 1 stycznia on kontynuuje zasiłek, a dopiero za zwolnienie lekarskie po przerwie będzie przysługiwać mu wynagrodzenie chorobowe. Okres zasiłkowy to z kolei co do zasady 182 dni, a do tego okresu zasiłkowego nie wlicza się okresu wyczekiwania.