Wynagrodzenie za pracę w sobotę, która dla pracownika jest dniem wolnym od pracy

Stosownie do przepisu art. 129 §1 kodeksu pracy pracownik pracuje średnio 5 dni w tygodniu. Niedziela jest dniem wolnym od pracy na mocy przepisu art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 18 stycznia 1951 roku o dniach wolnych od pracy. Pozostaje pracownikowi w tygodniu zatem jeszcze jeden dzień wolny od pracy. Niekoniecznie musi to być sobota. Sobota nie jest dniem ustawowo wolnym od pracy – ona dla większości pracowników jest wolna właśnie ze względu na ten przeciętnie pięciodniowy tydzień pracy, przy czym pracownik równie dobrze może pracować np. od wtorku do soboty, a jego weekend obejmuje niedzielę i poniedziałek. Może się jednak zdarzyć, że na polecenie pracodawcy pracownik będzie wykonywać pracę sobotę (czy w innym dniu, który jest dla niego wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy). Czy pracownikowi należy się wówczas wynagrodzenie za pracę sobotę? Czy może dzień wolny? A może po prostu tę sobotnią pracę rozlicza się jak nadgodziny? Pracę w sobotę i wynagrodzenie za pracę w sobotę omówimy w niniejszym artykule.

Wynagrodzenie za pracę w sobotę – czy i kiedy się należy

Co do zasady za pracę w sobotę należy się dzień wolny. Przepisy prawa pracy nie przewidują innej formy rekompensaty za pracę w tym dniu wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Wynagrodzenie za pracę w sobotę należy się pracownikowi jedynie w wyjątkowych przypadkach. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, że w sobotę pracownik może pracować np. do 8 godzin, jak również ponad 8 godzin. Te 8 godzin to jest tzw. norma dobowa, określona przepisem art. 129 §1 kodeksu pracy – po jej przekroczeniu pracownik pracuje w nadgodzinach (więcej o tym za chwilę). Z kolei zgodnie z art. 151(3) kodeksu pracy za pracę w dniu wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy pracodawca musi oddać pracownikowi dzień wolny, w terminie z nim uzgodnionym, do końca okresu rozliczeniowego.

Zwróćmy uwagę na bardzo ważną rzecz – powołany przepis mówi wyraźnie, że pracodawca oddaje pracownikowi dzień wolny, a nie czas wolny. Oznacza to, że jeśli pracownik przepracuje w tą wolną sobotę choćby jedną godzinę, to pracodawca i tak musi mu oddać cały dzień wolny. Wynagrodzenie za pracę w sobotę nie należy się, za to normalnie płatna jest ta dniówka oddawana. To ważne o tyle, że może się okazać, że w perspektywie miesiąca czy okresu rozliczeniowego na skutek oddawania dnia wolnego za pracę w sobotę pracownik przepracuje mniej, niż powinien. Przykładowo – w danym miesiącu są 22 dni robocze (176 godzin do przepracowania). Pracownik przyszedł na polecenie pracodawcy do pracy w sobotę i przepracował 2 godziny (176 + 2). Za to pracodawca nie płaci wynagrodzenia za pracę w sobotę, ale oddaje pracownikowi cały dzień wolny (176 + 2 – 8 = 170 godzin)

Takie oddawanie dnia wolnego za pracę w sobotę nie może skutkować tym, że wynagrodzenie pracownika za dany miesiąc będzie niższe, skoro przepracował on mniej, niż powinien. Może się jednak okazać, że w tę sobotę pracownik pracował więcej niż 8 godzin. A wówczas za pracę w sobotę należy mu się dzień wolny plus wynagrodzenie za pracę w sobotę w nadgodzinach – w zakresie tych godzin ponad normę dobową 8 godzin. Stosownie do przepisu art. 151 §1 kodeksu pracy praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Za taką pracę w godzinach nadliczbowych należy się pracownikowi albo czas wolny albo wynagrodzenie. A zatem w tym wypadku, w którym pracownik pracuje w daną sobotę ponad 8 godzin należy mu oddać dzień wolny za pracę w sobotę, a za tę nadwyżkę ponad 8 godzin wypłacić wynagrodzenie za pracę w sobotę – wynagrodzenie za godziny nadliczbowe (chyba, że pracodawca również i za nie zdecyduje się oddać pracownikowi czas wolny).

W praktyce to wynagrodzenie za pracę w sobotę będzie wyglądać tak: załóżmy, że pracownik zarabia minimalne wynagrodzenie 2020. Obowiązuje go jednomiesięczny okres rozliczeniowy. W danym miesiącu ma do przepracowania 21 dni roboczych (168 godzin). Pracował również dodatkowo 10 godzin w jedną sobotę, która normalnie jest dla niego dniem wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Za 8 godzin pracy w sobotę pracodawca oddał mu dzień wolny. Pozostają do rozliczenia jeszcze te dwie dodatkowe godziny pracy – należy się za to pracownikowi wynagrodzenie za pracę w sobotę w nadgodzinach, wraz z odpowiednimi dodatkami. Wartość jednej godziny pracy pracownika w tym miesiącu wynosi: 2600 zł / 168 godzin = 15,48 zł. Zatem za te dwie godziny ponad normę pracownik otrzyma 2 * 15,48 zł = 30,96 zł. Do tego należy doliczyć dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia normy dobowej. Dodatek ten wynosi 50%. A skoro tak, to to wynagrodzenie za pracę w sobotę w godzinach nadliczbowych wyniesie: 30,96 zł + 2 * 50% * 15,48 zł = 46,44 zł. Za ten miesiąc pracownik otrzyma zatem 2646,44 zł, przy czym pracodawca oddaje mu również dzień wolny.

Może się jednak okazać, że pracodawca nie odda pracownikowi dnia wolnego za pracę w sobotę. Wówczas wszystkie godziny pracy w sobotę musi rozliczyć jako pracę w godzinach nadliczbowych, a wówczas to wynagrodzenie za pracę w sobotę liczy się nieco inaczej. Przyjmijmy założenia z powyższego przykładu, z tym, że pracodawca nie oddał pracownikowi dnia wolnego za pracę w sobotę.

Pracownik przepracował dodatkowo w sobotę 10 godzin. Pracodawca nie oddaje dnia wolnego. Należy zatem rozliczyć pełne 10 godzin jako pracę w godzinach nadliczbowych. Praca ponad 8 godzin jest przekroczeniem normy dobowej, za którą pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za pracę w sobotę w nadgodzinach z dodatkiem 50%. Z kolei te pierwsze 8 godzin pracy jest pracą w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia normy średniotygodniowej (norma średniotygodniowa wynosi 40 godzin – jeśli pracownik przychodzi do pracy w sobotę, to okazuje się, że on średnio w tygodniu pracował więcej niż 40 godzin). Za przekroczenie normy średniotygodniowej pracownikowi należy się dodatek 100%. A więc w naszym przypadku pracownik otrzyma:

2600 zł – wynagrodzenie za normalne godziny pracy

2 * 15,48 zł + 2 * 50% * 15,48 zł = 46,44 zł

8 * 15,48 + 8 * 100% * 15,48 = 247,68 zł

Łącznie, uwzględniając wynagrodzenie za pracę w sobotę należy się pracownikowi za ten miesiąc 2894,12 zł

Jak widzisz, to wynagrodzenie za pracę w sobotę nie jest trudne do ustalenia. Należy jedynie pamiętać, że wynagrodzenie za pracę w sobotę nie jest „domyślną” formą rozliczenia dodatkowej, sobotniej pracy. Za pracę w sobotę należy się co do zasady dzień wolny (cały dzień wolny), a wynagrodzenie jedynie w określonych przypadkach – np. kiedy ze względu na chorobę pracownika nie da się oddać mu dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego.

Więcej o tym w naszych szkoleniach: kurs kadr online z zaświadczeniem MEN (szkolenie w formie „do czytania) oraz naszym wideoszkoleniu: kurs prawa pracy online – również z zaświadczeniem MEN. Zapraszamy do zapoznania się z naszą pełną ofertą szkoleniową.