Jak się liczy ekwiwalent za urlop wypoczynkowy przy zmianie wymiaru etatu

Stosownie do treści art. 171 §1 kodeksu pracy, jeśli z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownik nie wykorzysta całego przysługującego mu urlopu wypoczynkowego, pracodawca ma obowiązek zapłacić pracownikowi ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Obowiązku takiego nie ma, jeśli po rozwiązaniu lub wygaśnięciu stosunku pracy pracownik zostaje ponownie zatrudniony u tego samego pracodawcy. Przykładowo jeśli pracownik był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony i umowa ta w dniu 31 sierpnia rozwiązała się, a od dnia 1 września pracownik zawarł z pracodawcą kolejną umowę o pracę, to w takiej sytuacji niewykorzystany w czasie trwania pierwszej umowy urlop wypoczynkowy niejako przechodzi na drugą umowę. Obowiązku wypłaty ekwiwalentu za urlop w takiej sytuacji nie ma.

Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy wypłaca się wyłącznie po zakończeniu stosunku pracy. Nie ma możliwości, aby ekwiwalent za urlop wypłacić pracownikowi jeszcze w czasie, gdy stosunek pracy trwa. Z kolei to, jak się liczy ekwiwalent za urlop, zostało określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 roku w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Ekwiwalent za urlop liczy się tak, jak wysokość wynagrodzenia urlopowego, z pewnymi modyfikacjami.

Generalnie aby wyliczyć wysokość ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, należy ustalić, jakie stałe i zmienne składniki wynagrodzenia przysługują pracownikowi. To ważne, bo zgodnie z przepisami powołanego rozporządzenia, składniki stałe należy wziąć pod uwagę w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do ekwiwalentu za urlop, natomiast składniki zmienne (premie, prowizje, nagrody, dodatek za pracę w porze nocnej, dodatki za nadgodziny itp.) należy wziąć do obliczenia ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy w wysokości średniej z 3 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu (albo z 12 miesięcy, jeśli wysokość tych zmiennych składników podlega znacznym wahaniom).

Jak się liczy ekwiwalent za urlop wypoczynkowy przy zmianie wymiaru etatu

Może się zdarzyć sytuacja, w której pracownik zostanie zwolniony np. dwa miesiące po podjęciu zatrudnienia. W takim przypadku oczywiście średnią ze zmiennych składników liczy się z 2 miesięcy, skoro nie ma 3 miesięcy zatrudnienia. Mogą się zdarzyć również przypadki, że pracodawca zmieni pracownikowi wymiar etatu, a niedługo potem rozwiąże z nim stosunek pracy. Ma to znaczenie, do wyliczenia ekwiwalentu za urlop stosuje się bowiem tzw. współczynnik ekwiwalentowy (jak się liczy ekwiwalent za urlop pisaliśmy w naszym poprzednim artykule). A skoro następuje zmiana wymiaru etatu zatrudnienia, to do wyliczenia ekwiwalentu należy wziąć współczynnik ekwiwalentowy w wysokości proporcjonalnej do wymiaru etatu. Przykładowo w roku 2017 współczynnik ekwiwalentowy 2017 wynosi 20,83, co oznacza, iż dla pół etatu będzie on wynosił 10,42 itd.

Co istotne, przepisy rozporządzenia urlopowego nie precyzują, z jakiego dokładnie dnia trzeba uwzględniać składniki wynagrodzenia do wyliczenia ekwiwalentu za urlop – mowa jest jedynie o miesiącach nabycia prawa do ekwiwalentu i miesiącach poprzedzających, a nie dniach. Ma to znaczenie, gdy np. pracownikowi zmienia się wymiar etatu, a następnie wylicza ekwiwalent. Jakie składniki wynagrodzenia przyjąć do wyliczenia ekwiwalentu? Te sprzed zmiany wymiaru etatu, czy już może te, należne dla nowego wymiaru etatu zatrudnienia?

W praktyce, skoro prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy pojawia się w ostatnim dniu zatrudnienia, to stałe składniki wynagrodzenia do wyliczenia ekwiwalentu za urlop należy wziąć pod uwagę w takiej wysokości, jaka należy się pracownikowi właśnie w ostatnim dniu zatrudnienia.

Przykład wyliczenia ekwiwalentu za urlop po zmianie wymiaru etatu

Pracownik pracuje w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem w kwocie 3000 zł miesięcznie brutto. W dniu 10 sierpnia warunki zatrudnienia pracownika zostały zmienione i od tego dnia pracuje on na 1/2 etatu, z wynagrodzeniem w kwocie 1700 zł brutto. Na skutek ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych (nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy) pracodawca w dniu 24 maja rozwiązał z pracownikiem stosunek pracy. Na dzień 24 maja pracownik miał prawo do wykorzystania 6 dni zaległego urlopu wypoczynkowego. Należy ustalić, w jakiej wysokości pracodawca powinien wypłacić pracownikowi ekwiwalent za urlop.

W dniu 24 maja pracownik pracuje już na nowych zasadach, a zatem do wyliczenia ekwiwalentu za urlop należy przyjąć wynagrodzenie pracownika po zmianie wymiaru etatu.

Podstawa ekwiwalentu za urlop: 1700 zł

Współczynnik ekwiwalentowy (dla 1/2 etatu): 20,83 : 2 = 10,42

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop wyniesie zatem:

1700 zł : 10,42 = 163,15 zł

163,15 zł : 8 (dzień urlopu wypoczynkowego przeliczeniowo to zawsze 8 godzin) = 20,39 zł

Wyliczenie ekwiwalentu za urlop: 20,39 zł * 6 (dni urlopu) * 8 (godzin urlopu za dzień) = 978,72 zł

Jak widzisz, odpowiedź na pytanie jak się liczy ekwiwalent za urlop 2017 jest prosta. Trzeba tylko pamiętać, aby uwzględnić składniki wynagrodzenia należne już po zmianie etatu.