Wyjścia prywatne w godzinach pracy i ich wpływ na wynagrodzenie pracownika

Za zgodą pracodawcy pracownik może w trakcie swojego dnia roboczego opuścić stanowisko pracy i zakład pracy w celu załatwienia swoich prywatnych spraw. Takie wyjście prywatne w godzinach pracy z reguły odnotowuje się w odpowiedniej ewidencji, a pracownik ma obowiązek te niedopracowane w danym dniu godziny odpracować. Przykładowo, jeśli pracownik pracuje w danym dniu od godziny 8.00 do 16.00, ale od 12.00 do 13.30 przebywał poza zakładem pracy, załatwiając za zgodą pracodawcy swoje prywatne sprawy np. wizytę u lekarza), to te brakujące 1,5 godziny pracownik musi odpracować, w terminie uzgodnionym z pracodawcą. Odpracowanie może nastąpić (pod pewnymi warunkami) jeszcze tego samego dnia, ale równie dobrze te brakujące godziny pracownik może odpracować w innym dniu. Ten dzień odpracowania wyjścia prywatnego nie musi przypadać w tym samym tygodniu, czy nawet miesiącu, w którym miało miejsce wyjście prywatne w godzinach pracy. Równie dobrze te brakujące godziny mogą zostać przez pracownika odrobione w innym miesiącu. Może to jednak mieć wpływ na wynagrodzenie pracownika, zarówno w miesiącu, w którym to wyjście prywatne w godzinach pracy miało miejsce, jak i w miesiącu odrobienia tego wyjścia.

Wyjścia prywatne w godzinach pracy – uwaga na odpoczynek dobowy

Zgodnie z art. 151 §2(1) kodeksu pracy nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych czas odpracowania zwolnienia od pracy, udzielonego pracownikowi, na jego pisemny wniosek, w celu załatwienia spraw osobistych. Odpracowanie zwolnienia od pracy nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku (zgodnie z art. 132 §1 kodeksu pracy pracownik co do zasady ma prawo do 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego). W praktyce zatem – jeśli w danym dniu pracownik wychodzi w godzinach pracy, a następnie tego samego (czy innego) dnia zostaje dłużej w pracy, aby te brakujące godziny odrobić, to pomimo przekroczenia w danym dniu normy dobowej nie dochodzi do pracy w godzinach nadliczbowych, za które należy się czas wolny albo dodatki do wynagrodzenia. Z drugiej strony takie odpracowanie nie może naruszyć prawa pracownika do odpoczynku dobowego. Jeśli zatem pracownik pracuje w godzinach od 8.00 do 16.00, w ciągu dnia wyszedł na 2 godziny, to tego samego czy innego dnia może dopracować do godziny 18.00 – od godziny 18.00 do godziny 8.00 następnego dnia jest 14 godzin, a więc nawet więcej niż minimalne 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.

Samo odpracowanie wyjścia prywatnego w godzinach pracy może odbyć się tego samego czy innego dnia. Co więcej, przepisy prawa pracy nie zakreślają ram czasowych, do kiedy najpóźniej pracownik może takie wyjście prywatne w godzinach pracy odrobić. Równie dobrze może odrobić je w innym miesiącu, czy nawet innym okresie rozliczeniowym. Należy jednak pamiętać, że jeśli takie wyjście prywatne w godzinach pracy odrabiane jest w innym miesiącu, to za miesiąc, w którym to wyjście prywatne miało miejsce, pracownikowi może należeć się nieco obniżone wynagrodzenie. Z kolei w miesiącu, w którym to wyjście prywatne odrabia, wynagrodzenie będzie odpowiednio wyższe.

Jak stanowi przepis art. 80 kodeksu pracy, wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, a za okres niewykonywania pracy jedynie, gdy przepis tak stanowi. Żaden przepis nie stanowi, że za czas wyjścia prywatnego w godzinach pracy należy się wynagrodzenie. A zatem, jeśli np. w danym miesiącu jest 20 dni roboczych, czyli 160 godzin, a pracownik 2 godzin nie dopracował ze względu na wyjście prywatne w godzinach pracy, to wynagrodzenie za ten miesiąc otrzyma jedynie za 158 godzin pracy. Z kolei w miesiącu, w którym to wyjście prywatne w godzinach pracy odpracował, będzie miał wynagrodzenie o te 2 godziny pracy odpowiednio wyższe.

Wyjście prywatne w godzinach pracy – jak liczyć wynagrodzenie

O ile odpracowanie wyjścia prywatnego w godzinach pracy w tym samym miesiącu nie ma wpływu na wynagrodzenie, tak jeśli odpracowanie to odbywa się w innym miesiącu, wynagrodzenie pracownika zostanie najpierw odpowiednio zaniżone, a następnie odpowiednio zawyżone. Należy tu jednak mieć na względzie, że jeśli odpracowywanie wyjścia prywatnego odbywa się w innym miesiącu, to wartość godziny odpracowywanej może być inna niż wartość godziny z wyjścia prywatnego. Wynika to z faktu, że w różnych miesiącach jest różna liczba godzin do przepracowania, a zatem różna będzie też wartość jednej godziny pracy (zakładając, że pracownik ma wynagrodzenie określone w stawce miesięcznej, przy stawce godzinowej w umowie o pracę nie ma różnicy). Pokażmy to na przykładach.

Pracownik ma pensję zasadniczą w wysokości 3000 zł. W lutym ma do przepracowania 160 godzin (20 dni roboczych), przy czym na skutek wyjść prywatnych nie dopracował 3 godzin, a godziny te odrobił dopiero w marcu. Jego wynagrodzenie za luty wyniesie zatem:

3000 zł – 3000 zł /160 godzin * 3 (godziny wyjścia prywatnego) = 3000 – 56,25 zł = 2943,75 zł

Z kolei wynagrodzenie za marzec, w którym pracownik ma do przepracowania już 168 godzin (21 dni roboczych) wyniesie:

3000 + 3000 / 168 godzin * 3 (godziny odpracowane) = 3000 zł + 53,57 zł = 3053,57 zł

Jak widzisz, wartość tych 3 godzin pracy w lutym wynosi 56,25 zł, a w marcu 53,57 zł. Różnica wynika z tego, że w marcu jest o 8 godzin więcej do przepracowania (o 1 dzień roboczy więcej).

Powyższego problemu nie ma, jeśli pracownik ma na umowie o pracę stawkę godzinową, a nie miesięczną. Przykładowo, jeśli wynagrodzenie pracownika określono w umowie o pracę w wysokości 20 zł za godzinę, to w lutym za pracę otrzyma on (zakładając te 3 godziny wyjścia prywatnego, odpracowane w marcu):

160 godzin * 20 zł – 3 * 20 = 3140 zł

A w marcu otrzyma on:

168 * 20 + 3 * 20 = 3420 zł

Jak widzisz, ustalenie wynagrodzenia przy odpracowywaniu wyjścia prywatnego nie jest skomplikowane. Uważać trzeba jedynie na różne godziny do przepracowania w różnych miesiącach kalendarzowych, a co za tym idzie, na różną wartość jednej godziny pracy.