Kiedy za czas choroby wynagrodzenie chorobowe albo zasiłek chorobowy się nie należą?

Co do zasady za czas niezdolności do pracy spowodowanej chorobą pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego albo zasiłku chorobowego. Świadczenia te mają zapewnić mu środki na utrzymanie za czas, w którym nie świadczy on pracy. Zgodnie bowiem z art. 80 kodeksu pracy wynagrodzenie należy się za pracę wykonaną, a za czas niewykonywania pracy jedynie w przypadku, gdy ustawa tak stanowi. Z kolei zgodnie z art. 92 kodeksu pracy za czas niezdolności do pracy spowodowanej chorobą pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia – jest to tzw. wynagrodzenie chorobowe, które należy się pracownikowi za pierwsze 33 dni zwolnienia lekarskiego w trakcie roku albo za pierwsze 14 dni tego zwolnienia w przypadku, gdy dotyczy ono pracownika w wieku powyżej 50 lat. W przypadku zwolnień lekarskich, trwających dłużej niż te wskazane powyżej 33 albo 14 dni pracownikowi co do zasady należy się zasiłek chorobowy.

Wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy – kiedy się nie należą?

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na przepis art. 92 §3 ust. 2 kodeksu pracy, który mówi, iż wynagrodzenie chorobowe nie należy się pracownikowi w przypadkach, w których nie ma on prawa do zasiłku chorobowego, czyli np. w sytuacji, gdy zwolnienie lekarskie zostało sfałszowane, jest ono wykorzystywane niezgodnie z przeznaczeniem itp. Jednocześnie wynagrodzenie chorobowe nie należy się, jeśli za czas choroby pracownik ma wypłacane „normalne” wynagrodzenie, bo tak zostało to określone w wewnętrznych przepisach o wynagradzaniu, np. w regulaminie pracy. Jednocześnie zgodnie z art. 12 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej w praktyce kadrowej ustawą zasiłkową, zasiłek chorobowy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy, w których ubezpieczony na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia. Okresy te wlicza się do okresu zasiłkowego

Jak wspomniano powyżej, wynagrodzenie chorobowe nie należy się pracownikowi w sytuacji, w której nie zachowałby on prawa do zasiłku chorobowego. Jakie to sytuacje? Najpowszechniej występująca w praktyce to zwolnienie lekarskie w okresie urlopu bezpłatnego czy urlopu wychowawczego. Zarówno urlop bezpłatny jak i wychowawczy niejako zawieszają funkcjonowanie stosunku pracy. A takich okresów, kiedy wynagrodzenie chorobowe czy zasiłek chorobowy nie należą się na zwolnieniu lekarskim jest jeszcze więcej. Świadczenia te nie należą się nie tylko pracownikowi, przebywającemu na urlopie bezpłatnym czy urlopie wychowawczym, ale również w okresie tymczasowego aresztowania czy odbywania kary pozbawienia wolności. Co więcej, wynagrodzenie chorobowe, jako świadczenie związane wyłącznie ze stosunkiem pracy, nie należy się za okres zwolnienia lekarskiego przypadającego po rozwiązaniu stosunku pracy – co do zasady za okres ten należy się zasiłek chorobowy po rozwiązaniu stosunku pracy, niemniej nie należy się on, jeśli tytuł do ubezpieczenia chorobowego ustaje (np. stosunek pracy kończy się), ale osoba niezdolna do pracy ma ustalone prawo do emerytury czy renty.

Wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy nie należą się również, jeśli pracownik niezdolny do pracy z powodu choroby mimo wszystko kontynuuje działalność zarobkową w okresie tej niezdolności do pracy albo podjął działalność zarobkową, z której tytułu podlega obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu. Generalnie chodzi tu o to, że jeśli pracownik jest niezdolny do pracy z powodu choroby, to ma robić wszystko, aby odzyskać zdolność do tej prawy i odpowiedni stan zdrowia, a nie podejmować kolejną działalność, która może opóźniać czy wręcz uniemożliwiać odzyskanie pełni zdrowia i zdolności do pracy.

Wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy nie należą się również w tzw. okresie wyczekiwania – okresie pierwszych 30 dni (w przypadku obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego) czy 90 dni (w przypadku dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego). Od tego okresu wyczekiwania są jednak pewne wyjątki – zakończenie zatrudnienia i podjęcie nowego w ciągu 30 dni od dnia zakończenia poprzedniego, podjęcie zatrudnienia w ciągu 90 dni od dnia ukończenia studiów, posiadanie w życiu co najmniej 10 lat ubezpieczenia chorobowego itp.

Wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy nie przysługują również za okres, za jaki osoba bezrobotna pobiera zasiłek dla bezrobotnych, ale też w przypadku pobierania zasiłku przedemerytalnego czy nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

Na zakończenie warto podkreślić, iż wynagrodzenie chorobowe czy zasiłek chorobowy nie należą się również, gdy pracownik stał się niezdolny do pracy na skutek popełnienia umyślnie przestępstwa czy wykroczenia, które zostało następnie stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu. Dodatkowo zasiłek chorobowy nie należy się w przypadku zwolnienia lekarskiego, spowodowanego nadużyciem alkoholu – w takim wypadek zasiłek chorobowy nie przysługuje za pierwsze pięć dni tego zwolnienia.