Praca po 12 godzin na dobę a urlop wypoczynkowy

Stosownie do przepisu art. 129 §1 kodeksu pracy czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin na tydzień, przy czym od powyższego są pewne wyjątki, dopuszczające pracę w przedłużonym dobowym wymiarze czasu pracy (norma 8 godzin na dobę obowiązuje, natomiast np. w systemie równoważnym pracownikowi można przedłużyć wymiar dobowy do 12, 16 a nawet 24 godzin pracy na dobę; nie skutkuje to automatycznie powstaniem godzin nadliczbowych dobowych). O ile równoważny system czasu pracy, pozwalający na wydłużenie dniówki pracowniczej ponad obowiązującą normę jest dla wielu pracodawców bardzo wygodny, tak w praktyce może on sprawiać pewne problemy w związku z udzielaniem tym pracownikom urlopów wypoczynkowych. W tym artykule omówimy zasady udzielania urlopów wypoczynkowych pracownikom, których dniówka jest dłuższa albo krótsza niż 8 godzin pracy.

Praca po 12 godzin na dobę a udzielanie urlopu wypoczynkowego

Zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy w pełnym jego wymiarze pracownik pracuje po 8 godzin na dobę, z reguły w wyznaczonych godzinach „od do”. W jego przypadku udzielanie urlopu wypoczynkowego nie nastręcza specjalnych trudności. Ustala się należny pracownikowi wymiar urlopu w danym roku kalendarzowym, a następnie udziela tego urlopu przyjmując zgodnie z art. 154(2) §2 kodeksu pracy jeden dzień urlopu w wymiarze 8 godzin. W praktyce zatem dla tego pracownika fizyczny dzień nieobecności urlopowej oznacza wykorzystanie jednego dnia urlopu z należnej temu pracownikowi puli. Nieco inaczej będzie jednak w przypadku pracowników, zatrudnionych albo w niepełnym wymiarze czasu pracy albo np. w systemie równoważnym czasu pracy, z wymiarem dobowym wyższym albo niższym niż 8 godzin.

Zgodnie z art. 154(2) §1 kodeksu pracy urlopu wypoczynkowego udziela się pracownikowi w dni, które są dla niego dniami roboczymi. Oznacza to, że jeśli np. pracownik zatrudniony w systemie równoważnym ma zaplanowaną pracę po 12 godzin na dobę od poniedziałku do środy, czwartek ma wolny, a w piątek ma zaplanowane 4 godziny pracy, to jeśli on składa wniosek o udzielenie urlopu wypoczynkowego od poniedziałku do piątku, to znaczy, że składa on wniosek o udzielenie tego urlopu na poniedziałek, wtorek, środę i piątek, bo te dni są dla niego dniami roboczymi. A ponieważ pracuje w te dni albo więcej albo mniej niż 8 godzin (8 godzin to jeden przeliczeniowy dzień urlopu wypoczynkowego), to należy ustalić, ile w praktyce tego urlopu wypoczynkowego wykorzysta – o ile pomniejszy się należna mu na dany rok pula urlopowa.

Zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy pracownik ma prawo do odpowiednio 20 albo 26 dni urlopu wypoczynkowego, w zależności od stażu pracy wraz z tzw. okresami zaliczalnymi. Jeśli nie pracuje on po 8 godzin na dobę, to aby udzielić mu urlopu, najlepiej należne dni urlopu przeliczyć na godziny. Oznacza to, że w przypadku należnych 20 dni urlopu pracownik będzie miał do wykorzystania 160 godzin urlopu, a pracownik z prawem do 26 dni urlopu wypoczynkowego za rok będzie miał 208 godzin tego urlopu. Jeśli zatem w danym dniu pracownik ma zaplanowane 12 godzin pracy, a w tym dniu chce skorzystać z urlopu wypoczynkowego, to oznacza to jeden dzień „fizycznej” nieobecności urlopowej, ale należna pracownikowi pula pomniejszy się o półtora dnia urlopu przeliczeniowo (12 godzin). Z kolei jeśli ma on zaplanowane danego dnia np. jedynie 4 godziny pracy, to znów „fizycznie” ma on jeden dzień nieobecności urlopowej, ale należna mu pula urlopowa pomniejsza się o 4 godziny, a nie o 1 dzień urlopu.

O powyższym należy bezwzględnie pamiętać. Dotyczy to również pracowników niepełnoetatowych. Ci z kolei roczny wymiar urlopu wypoczynkowego mają naliczany proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy (np. dla pracownika na pół etatu będzie to 10 albo 13 dni, czyli 80 albo 104 godziny urlopu wypoczynkowego za rok). Jeśli pracownik taki ma zaplanowane danego dnia 4 godziny pracy, wykorzystuje on 4 godziny urlopu, a nie 1 przeliczeniowy dzień urlopu.

Przepis art. 154(2) §1 kodeksu pracy mówi jasno – urlopu (wypoczynkowego) udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu.