Ile ZUS płaci za L4 w ciąży – zobacz, ile Ci się należy, jeśli będąc w ciąży pójdziesz na zwolnienie lekarskie

Ile ZUS płaci za L4 w ciąży? Zapewne wiele kobiet (i nie tylko) zastanawia się nad odpowiedzią na to pytanie. Zgodnie z art. 92 § 1 pkt 2 w związku z art. 92 § 1 pkt 1 Kodeksu Pracy pracownicy, której choroba przypada w czasie ciąży, przysługuje wynagrodzenie chorobowe w wysokości 100-procentowej, w ciągu 33 dni roku kalendarzowego, bez względu na okoliczność czy choroba ta wywołana została aktualną ciążą, czy też nie.

Wraz z upływem tego okresu przechodzi ona na tzw. zasiłek chorobowy, o którym wspomina art. 92 § 4 Kodeksu Pracy, a który uregulowano w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zgodnie z art. 11 ust. 2 pkt 1 tejże ustawy również to świadczenie przysługuje ciężarnej kobiecie w pełnej wysokości wynagrodzenia. Jak widać, świadomość własnych praw jest opłacalna. Jak zatem uczynić z nich użytek? Do kogo należy się zgłosić, celem ich realizacji? Jak długo ciężarna kobieta może przebywać na L4? Zapraszamy do lektury. 

Kto płaci za L4 w ciąży? 

Odpowiedź na to pytanie zawarto skrótowo we wstępie artykułu, warto jednak poświęcić tej kwestii nieco więcej uwagi, aby rozwiać ewentualne wątpliwości. Zgodnie z obowiązującymi regulacjami uprawnienia niezdolnej do pracy, ciężarnej kobiety realizowane są na dwóch etapach: 

• wynagrodzenia chorobowego
• zasiłku chorobowego. 

To pierwsze wypłacane jest przez pracodawcę przez okres nie dłuższy niż 33 dni w roku kalendarzowym. Po tym czasie ciężar co do zasady przechodzi na Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który wypłaca uprawnionej świadczenia w postaci zasiłku chorobowego. Jeśli pracodawca zatrudnia ponad 20 pracowników, to on dokonuje dalszych wypłat jako  płatnik. Świadczenia te mogą przysługiwać nawet przez cały okres trwania ciąży. Zgodnie bowiem z art. 8 u.ś.p.:

Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 – nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży – nie dłużej niż przez 270 dni.

Dla kogo zasiłek chorobowy? Komu i ile ZUS płaci za L4 w ciąży?

Uprawnienie kobiety ciężarnej do zasiłku chorobowego aktualizuje się przy jednoczesnym spełnieniu następujących przesłanek:

• doskwiera jej choroba, niekoniecznie związana z faktem bycia w ciąży, która powoduje jej niezdolność do pracy, 
• przysługuje jej uprawnienie do świadczeń chorobowych. 

Zgodnie zaś z art. 4 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (u.ś.p.):

1. Ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego:

1) po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli podlega obowiązkowo temu ubezpieczeniu;

2) po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli jest ubezpieczony dobrowolnie.

2. Do okresów ubezpieczenia chorobowego, o których mowa w ust. 1, wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.

3. Od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku chorobowego przysługuje:

1) absolwentom szkół lub uczelni lub osobom, które zakończyły kształcenie w szkole doktorskiej, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów, lub zakończenia kształcenia w szkole doktorskiej;

2) jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy;

3) ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego;

4) posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji;

5) funkcjonariuszom Służby Celnej, którzy przyjęli propozycję pracy na podstawie art. 165 ust. 7 i art. 167 ust. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. poz. 1948, z późn. zm. ) i stali się pracownikami w jednostkach organizacyjnych Krajowej Administracji Skarbowej. 

W zależności więc od podstawy świadczenia pracy oraz okresu objęcia ubezpieczeniem chorobowym sytuacja kobiety ubiegającej się o zwolnienie chorobowe kształtuje się odmiennie. W najkorzystniejszej znajduje się ta zatrudniona na podstawie umowy o pracę, podlegająca obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu. Jej prawa są bowiem szczególnie chronione na gruncie Kodeksu Pracy m.in. w zakresie uprzywilejowanej podstawy wymiaru wynagrodzenia. Pozostałe formy zatrudnienia bądź w ogóle wykluczają możliwość objęcia ubezpieczeniem chorobowym (umowa o dzieło), bądź wymagają ubezpieczenia się na własną rękę (umowa zlecenie, działalność gospodarcza).

W ostatnim przypadku, zgodnie z przywołaną powyżej regulacją art. 4 ust. 1 pkt 2)  u.ś.p., konieczne jest odczekanie 90 dni co do zasady nieprzerwanego ubezpieczenia, celem nabycia prawa do zasiłku. Należy również pamiętać o liście wyjątków, zawartych w art. 4. ust. 3. tej samej ustawy, zgodnie z którymi prawo do zasiłku nabywa się już od pierwszego dnia objęcia ubezpieczeniem chorobowym. 

Ile ZUS płaci za L4 w ciąży?

Zarówno Kodeks Pracy, jak i ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa traktują ciężarne kobiety w sposób uprzywilejowany. Na gruncie tego pierwszego zasadą jest bowiem 80-procentowe wynagrodzenie chorobowe, które, na zasadzie wyjątku, rozszerzono do wysokości pełnego wynagrodzenia, kiedy mowa o niezdolności do pracy kobiety w ciąży (art. 92 § 1 pkt 2 KP). Również u.ś.p. w art. 11 ust. 2. przewiduje 100-procentową podstawę wymiaru zasiłku dla przyszłych mam w wyrazie odstępstwa od zasady podstawy 80-procentowej. Uprzywilejowana pozycja ciężarnej wynika z chęci dodatkowej ochrony zdrowia jej samej oraz jej dziecka i to w takim kontekście powinna być podejmowana decyzja o wystawieniu L4.  

Chcąc obliczyć, ile ZUS zapłaci za L4 w ciąży, konieczne jest przy tym uwzględnienie 12 miesięcy wstecz względem początku okresu trwania zwolnienia lekarskiego, o ile zatrudnienie było na tyle długotrwałe. W tym celu bierze się pod uwagę nie tylko pensję podstawową, ale również wszelkiego rodzaju premie, bonusy, nagrody czy dodatki, o ile odprowadzono od nich składki z tytułu ubezpieczenia chorobowego. Co więcej, świadczenia te wypłacane są nawet przez cały okres trwania ciąży. Odpowiadając więc na pytanie, ile ZUS płaci za L4 w ciąży, należy stwierdzić – całkiem sporo.

Sam stan ciąży nie uzasadnia jednak wypłaty tych środków. Istotny jest fakt niezdolności do pracy, o którym wspominają przywołane powyżej ustawy. Nie musi on przy tym pozostawać w jakiejkolwiek relacji przyczynowej z daną ciążą – w związku z tym zwolnienie może być również wystawione przez lekarza niebędącego ginekologiem. 

Warunki formalne uzyskania świadczenia

Podstawą do wypłaty wspomnianych powyżej świadczeń jest zwolnienie lekarskie z kodem „B”, oznaczającym stan ciąży. Obecnie wystawiać je można w formie elektronicznej, co znacznie ułatwia korespondencję zarówno z pracodawcą, jak i z ZUS-em.

Sam fakt wpłynięcia do pracodawcy zwolnienia lekarskiego w formie elektronicznej nie zwalnia jednak pracownika z obowiązku  informacyjnego. Zgodnie bowiem z treścią Rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy do obowiązków pracowniczych należy uprzednie poinformowanie pracodawcy odnośnie do przyczyny i przewidywanego okresu nieobecności w pracy, o ile okoliczności te są znane lub możliwe do przewidzenia. Forma przekazania tych informacji nie jest zdeterminowana prawnie, w związku z czym, o ile nie przewidziano żadnych wewnętrznych regulacji, dopuszczalna jest każda z form, która umożliwi skuteczne zapoznanie się z komunikatem. Brak próby kontaktu ze strony pracownika można usprawiedliwić jedynie w wyjątkowych okolicznościach. 

Kiedy mowa o wnioskowaniu o świadczenia do ZUS-u, ten za podstawę wypłaty świadczeń obok formy zwolnienia elektronicznego uznaje również wydruk zaświadczenia, które zostało wystawione w formie elektronicznej oraz formularz, będący wydrukiem z systemu teleinformatycznego – w sytuacji, gdy wystawienie zaświadczenia w formie elektronicznej było niemożliwe. 

Dodatkowo w sytuacji, gdy zasiłek wypłacany jest przez ZUS, wymagane jest złożenie zaświadczenia płatnika składek (m.in. pracodawcy):

• Z-3 – gdy wnioskuje pracownik,
• Z-3a – gdy wnioskuje inny podmiot objęty ubezpieczeniem chorobowym (umowa zlecenie, własna działalność),
• Z-10 – w przypadku wnioskowania w przedmiocie okresu po ustaniu ubezpieczenia.  

Tak przygotowane dokumenty złożyć można stacjonarnie, w jednostce organizacyjnej ZUS, za pośrednictwem Poczty Polskiej lub w formie elektronicznej, z wykorzystaniem Platformy Usług Elektronicznych ZUS. 

L4 w ciąży a kontrola ZUS-u

Zainteresowanie kwestią, ile ZUS płaci za L4 w ciąży, przekłada się na pokusę dokonywania pewnych nadużyć. Jak zostało bowiem wspomniane, samo zajście w ciążę nie jest powodem do wypłaty wynagrodzeń i zasiłków chorobowych. Zwolnienie lekarskie stanowi zaś formę usprawiedliwienia nieobecności w pracy, umotywowanego pogorszonym stanem zdrowia pracownika, który nie jest w stanie wypełnić prawidłowo swoich obowiązków w miejscu zatrudnienia. Mimo podwyższonego poziomu ochrony kobiet ciężarnych zasada ta nie podlega wyłączeniu w ich przypadku, w związku z czym również one muszą liczyć się z ryzykiem kontroli ze strony Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jak też ze strony samego pracodawcy.

Dwuetapowy system wypłaty świadczeń ma zresztą na celu m.in. przeciwdziałanie wszelkim nadużyciom. Kontrola nie jest ograniczona co do miejsca jej przeprowadzenia – może odbyć się np. w domu oraz w firmach osób bliskich ciężarnej, przebywającej na zwolnieniu. Ewentualne naruszenia mogą skutkować obniżeniem świadczeń lub nawet zupełnym ich pozbawieniem. Wszystko po to, aby upewnić się, że uprawniona czyni wszystko co w jej mocy, aby szybko wrócić do zdrowia i swoich obowiązków pracowniczych oraz że jej problemy zdrowotne istotnie występują.

Uprawnienia pracownic w ciąży omawiamy w naszych szkoleniach: kurs kadr online i kurs płac online oraz w naszym połączonym wideoszkoleniu kadrowo-płacowym na naszej drugiej stronie internetowej tutaj: https://spd2.pl/course/specjalista-do-spraw-kadr-i-plac-szkolenie-online-z-certyfikatem-men/. Jeśli interesuje Cię ta tematyka, zapoznaj się z pełnym programem szkolenia i – jeśli masz jakieś pytania – kontaktuj się z nami.